در این مقاله تعدادی از مشهورترین جواهرات و اشیاء قیمتی با تزیین جواهرات را که در موزه ملی کشور ایران نگه داری می شود را برای شما شرح و ارائه میدهیم.همچنین باید عنوان شود که موزهٔ جواهرات ملی ایران در خزانهٔ بانک مرکزی ایران قرار دارد و به صورت موزه نیز استفاده میشود. این خزانه-موزه در ساختمان بانک مرکزی ایران در خیابان فردوسی، تهران قرار دارد.
فهرست مطالب صفحه
تنگ زرین مینا
تنگ زرین که به بهترین شیوه مینا کاری شده و دارای عکسهای گل و بوته است. در قسمت بالای آن نیز عکس چند زن و دختر مینا شده است. این تنگ از زیباترین نمونه های مینا کاری ایران به شمار می آید. (ساخت ایران اوایل سده ۱۳ هـ ق)
شمعدان مرصع
شمعدان ،طلا آراسته به ،لعل ، زمرد ،یاقوت شرابههای مروارید و آویزهای زمرد این شمعدان با جفت خود در آیین سلام عید نوروز در دو سوی تخت طاووس تخت خورشید قرار داده میشد ساخت ایران اوایل سده ۱۲ هـ ق)
جقه یا پیش کلاه
جقه ها یا پیش کلاههای بسیار زیبایی در این موزه قرار دارد ، که تماماً مرصع به جواهراتی چون : زمرد و الماس و انواع سنگهای قیمتی است.
گل سینه جواهر
سنجاق یا گل سینه آراسته به الماس و انواع سنگ های قیمتی می باشد.
لعل سامری
لعل معروف به لعل سامری به وزن ۵۰۰ قیراط ، این لعل یکی از بزرگترین لعلهای جهان است.
کُره رومیزی جواهرنشان
این کُره آراسته به تعداد زیادی یاقوت است و همچنین مینا کاری شده نیز می باشد.
تخت نادری
این تخت گرچه به نام تخت نادری خوانده میشود اما هیچ گونه رابطه ای با نادر شاه ندارد. دلایل محکمی در دست است که تخت فعلی در زمان فتحعلی شاه ساخته شده است. کتیبه هایی که در اطراف محل جلوس بر تخت دیده میشود دارای نوشته هایی است که ساختمان تخت را صریحاً به فتحعلی شاه نسبت میدهد.قصد فتحعلی شاه از ساختن این تخت نشاندان شکوه و جلال دربار خود به هموطنان و نیز به فرستادگان خارجی بود که شاه را در ییلاقهای اطراف تهران ملاقات میکردند.به همین منظور این تخت به صورت قطعات جداگانه و قابل حمل ساخته شده است که جمعاً دوازده پارچه است تعداد جواهرات آن ۲۶۷۳۳ قطعه است.در دو مراسم تاجگذاری پهلوی این تخت مورد استفاده قرار گرفت.
کلاه مروارید دوزی شده عباس میرزا
کلاه عباس میرزا با حاشیه منجوق و مروارید دوزی شده و اشیای آراسته دیگر است. کلاه عباس میرزا به شکل تاج از پارچه اطلس و مخمل قرمز است که روی آن مروارید دوزی و پولک دوزی شده است و در بالای آن یک قطعه زمرد درشت با الماس در چنگ طلا نصب شده است این کلاه مخصوص عباس میرزا پسر فتحعلی شاه بوده که در آیینهای رسمی و سلام از آن استفاده کرده است .
سنجاق سینه مرواریدی
سه عدد سنجاق با صدفهای بسیار درشت و سنگ های الماس که به شکل اردک و قو ساخته شده است.
جواهرات پهلوی
در سال ۱۳۱۷ به هنگام ازدواج اول محمد رضا پهلوی تصمیم گرفته شد برای خاندان پهلوی جواهرانی ساخته شود لذا به وسیله جواهر سازان ایرانی و فرانسوی تحت نظر هئیتی تعدادی از جواهرات موجود ساخته شد و مورد استفاده قرار گرفت در سال ۱۳۳۷ نیز چند پارچه دیگر به جواهرات موجود اضافه گردید. در سال ۱۳۴۶ مقدار دیگری به وسیله ی جواهر سازان فرانسوی به مناسبت تاجگذاری ساخته شد و تمام گوهرهای مورد استفاده نیز از خزانه ی جواهرات انتخاب گردیدند.
گردنبند پلاتین آراسته به ۱۰ قطعه زمرد درشت ۴۸۳ قطعه برلیان و ۴ عدد مروارید اعلاء که دو مروارید میانه هر کدام به طول ۲۹ میلی مترند. (ساخت سال ۱۳۴۶)
نیمتاج ،پلاتین آراسته به ۳۲۴ قطعه الماس ریز و درشت که یک قطعه الماس صورتی کم رنگ ۶۰ قیراطی معروف به نورالعین در وسط آن قرار دارد. (ساخت سال ۱۳۳۷)
سینه ریز پلاتین آراسته به ۲۴۶ قطعه الماس بیرنگ و ۷ قطعه الماس درشت زرد آفریقایی است. (ساخت سال ۱۳۴۶) شماره ۱۴ نیمتاج آراسته به ۲۹۴ قطعه الماس و ۷ قطعه زمرد درشت (ساخت سال ۱۳۳۷)
سینه ریز پلاتین آراسته به ۴۶۹ قطعه الماس که ۹ قطعه ی آن تراش بریولت داشته و این نوع تراش بسیار کمیاب است. (ساخت سال ۱۳۱۷)
سنجاق سینه آراسته به یاقوت برمه ای و الماس (ساخت نیمه ی دوم قرن ۱۹ میلادی)
سپر نادر شاه
در این گنجه سپر آراسته ی نادر شاه و هم چنین تعدادی شمشیر و قمه دیده میشود. سیر نادر شاه که از پوست کرگدن ساخته شده است و تزیین شده یاقوت ،الماس لعل و زمرد است.
تاج پهلوی
تاج مورد استفاده رضاخان و محمد رضا پهلوی این تاج از طلا و نقره ساخته شده و آراسته به الماسهای بسیار اعلاء درشت ،زمرد یاقوت کبود و مروارید است. کلاه تاج ابره ی مخمل قرمز است و در قبه ی آن یک زمرد بزرگ در چنگ ، قرار دارد. تاج در چهار طرف دارای چهار کنگره به شکل تاجهای شاهنشاهان ساسانی است که در وسط و زیر کنگره ی پیشین آن خورشیدی زرین با شعاعهای الماس نشان و قطعه الماس زرد درشت نصب شده است . شمار گوهرهای نشانده شده بر تاج چنین است:
۳۳۸۰ قطعه الماس به وزن ۱۱۴۴ قیراط
۵ قطعه زمرد به وزن ۱۹۹ قیراط
۲ قطعه یاقوت کبود به وزن ۱۹ قیراط
۳۶۸ حبه مروارید غلطان
وزن تاج از زر و گوهر و مخمل با هم ۴۴۴ مثقال یعنی در حدود دو کیلو و هشتاد گرم است.
الماس معروف به دریای نور
شاید این الماس در میان جواهرات ملی ،ایران مقام اول را دارا باشد این الماس معروف و الماس کوه نور، ظاهراً به علت قرابت ،نام پیوسته یک زوج به شمار میآمده اند، در حالی که از نظر تراش و رنگ هیچ وجه مشترکی با یکدیگر ندارند هر دو گوهر از آن نادر شاه بود، اما الماس کوه نوره بعد از مرگ نادر توسط احمد شاه درانی به افغانستان برده شد بعد از احمد شاه به شاه شجاع منتقل شد و پس از شکست شاه شجاع به دست سردار هندی ملقب به شیر پنجاب، الماس مزبور به تصرف سردار نامبرده درآمد این گوهر بعدها به دست کمپانی هند شرقی افتاد و بدان وسیله به دربار انگلستان راه جست و به ملکه ویکتوریا هدیه گردید.
الماس دریای نور پس از قتل نادر شاه به شاهرخ میرزا ،رسید سپس به دست امیر اعلم خان خزیمه و بعداً به دست لطفعلی خان زند افتاد هنگامی که لطفعلی خان زند به دست آقا محمد خان قاجار شکست خورد، گوهر مزبور به گنجینه ی جواهرات قاجار منتقل گشت ناصر الدین شاه معتقد بود این گوهر از گوهرهای تاج کوروش بوده است و خود او بسیار به این گوهر گرانبها علاقه داشت و زمانی که آن را به کلاه و گاهی به سینه ی خود نصب میکرد . وزن دریای نور ۱۸۲ قیراط است و رنگ آن صورتی است که کمیاب ترین رنگ الماس است.
جقه نادری
جقه ی نادری ، آراسته به الماس و ،زمرد که در وسط آن یک قطعه زمرد درشت و خوش رنگ نصب شده است در زیر ،جقه سه آویز زمرد خوش رنگ امرودی آویخته شده است. قسمت بالای جقه هفت شقه است و در دو طرف شقه ها نیز دو ریسه و برگ و گل الماس نشان ساخته اند و از نوک شقه های جقه دو آویز زمرد بسیار اعلا آویخته شده است. در بالای آن ،وسط هلال الماس نشان و در پایین در دو سو، شبیه درفش طبل لوله توپ و سر نیزه روی زره زرین نصب شده است پارچه درفش به سه ردیف یاقوت الماس و زمرد کم رنگ تقسیم شده است .تمام جقه آراسته به الماسهای فلامک خوش آب و درشت و ریز است. وزن جقه ۳۳ مثقال و ۱۶ نخود است.
تاج فرح پهلوی
تاج مورد استفاده فرح پهلوی این تاج در سال ۱۳۴۶ از میان جواهرات ملی توسط وان كليف و آریل ساخته شد.
بدنه این تاج از پلاتین و تعداد سنگهای قیمتی آن به شرح زیر است:
قطعه الماس برلیان ۱۴۶۹
قطعه زمرد ۳۶
قطعه لعل 2
قطعه یاقوت ۳۴
قطعه مروارید ۱۰۵
وزن این تاج ۱۴۸۰/۹۰ گرم است.
تاج فتحعلی شاه
تاج فتحعلی شاه معروف به تاج کیانی که آراسته به ،الماس زمرد، یاقوت و مروارید است. این تاج در زمان فتحعلی شاه ساخته شد و مورد استفاده ی سلاطین قاجاریه قرار گرفت. این تاج اولین تاجی است که پس از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده است.
کره جواهر نشان
این کره در سال ۱۲۹۱ هجری قمری به دستور ناصرالدین شاه توسط گروهی از جواهر سازان ایرانی به سرپرستی ابراهیم مسیحی از جواهرات پیاده ای که در خزانه موجود بود، ساخته شد. وزن خالص طلای به کار رفته در این کره ۳۴ کیلوگرم و وزن جواهرات آن ۳۶۵۶ گرم است. تعداد کل جواهراتی که در روی کره نصب شده بالغ بر ۵۱۳۶۶ قطعه است.
پیدا کردن کشورهای مختلف در میان برق سنگهای گوهرها کار مشکلی است زیرا به نظر می آید مهارت سازنده ی آن در جواهر سازی بیش از نقشه کشی بوده است. دریاها در روی کره، به وسیله ی زمرد و خشکیها به وسیله ی یاقوت نشان داده شده است آسیای جنوب شرقی ایران انگلستان و فرانسه با الماس هندوستان با یاقوت روشن و آفریقای مرکزی و جنوبی با یاقوت کبود مشخص شده است.
خط استوا و سایر خطوط جغرافیایی با الماس و یاقوت ریز نشان داده شده است. قطر کره تقریباً 66 سانتی متر است و روی پایه ای که تماماً از طلای آراسته به جواهرات است قرار دارد.
تخت طاووس تخت خورشید
به فرمان فتحعلی شاه در سال ۱۲۱۶ هجری قمری تختی عظیم و مجلل با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده است به نام تخت خورشید معروف گردید. تخت خورشید سالها به همان نام نامیده میشد تا اینکه فتحعلی شاه با طاووس تاج الدوله ازدواج کرد از همان زمان به مناسبت نام او تخت به نام طاووس مشهور شد .
بعضی از ایرانیان میپنداشتند که تخت مذکور همان تخت طاووس هند است و با مقایسه و توصیفی که تاورنیه از تخت طاووس کرده و آنچه خود از تخت طاووس موجود دیده و استنباط کرده به این نتیجه رسیده که ادعای مدعیان باطل است و برای اطمینان و تایید نظر خود با ناصر الدین شاه مذاکره و از ایشان استفسار کرده و مطمئن شده است، تخت طاووس به امر فتحعلی شاه ساخته شده و به نام همسر او طاووس خانم تخت طاووس نامیده شده است.
پس از درگذشت فتحعلی شاه سالها بعد ناصر الدین شاه که در ضبط و ربط جواهر و نفایس سلطنتی عنایت خاص داشت دستور داد تا تخت یاد شده را تعمیر کرده و تغییراتی جزئی در شکل ظاهر آن دادند .تخت مذکور تا سال ۱۳۶۰ در تالار کاخ گلستان نگهداری میشد در تاریخ 1360 به خزانه جواهرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتقال یافت .
کارگاه طلاسازی لئوپارد ، تولید کننده به روزترین طلا و جواهرات از قبیل حلقه ازدواج ، انواع انگشتر ، دستبند ، گوشواره ، گردنبند و طلا سفارشی می باشد . برای اطلاعات بیشتر با ما تماس حاصل فرمائید .