طلاسازی و جواهر سازی هنری است که نیاکان و اجداد ما به آن عشق و علاقه فراوانی داشتند. طلا سازی و جواهر سازی هنری مدرن است که ریشه در ایران باستان دارد. در گذشته مردمان کشور ایران زمین به زرگری عشق و علاقه بسیاری داشتند و از فلزات زیورآلاتی قشنگ و گران بها می ساختند. فلزات و سنگهای قیمتی در دستان حرفهای جواهر ساز به صورت زیبایی جلوه گر شده و در زیورآلات شخصی به کار گرفته می شود.
با گذشت سال ها و کشف مستمر سنگهای جدید فلزات گرانبها و مواد تزئینی هنر جواهر سازی دیگر به یک قشر خاص قشر مرفه جامعه متعلق نبوده و باعث شده که هر کس از هر طبقه اجتماعی امکان دسترسی به جواهرات ظریف و زیبا را داشته باشد با رونق گرفتن صنعت طلا و جواهر سازی در ایران همه تلاش کردند تا با به کارگیری ابزارها و تجهیزات پیشرفته بهترین تولید و طراحی را داشته باشند. در این مقالات لئوپارد شما را با ابزار و تجهیرات طلا و جواهر سازی آشنا می کند.
فهرست مطالب صفحه
ابزار آلات طلا و جواهر سازی
ابزارهای طلاسازی از وسایلی ضروری و پر اهمیت جهت ساخت انواع طلا و زیورآلات محسوب می شوند که به کمک آنها میتوان طلا و جواهراتی زیبا و مزین به طرح و مدلهای چشم نواز را ایجاد کرد. ابزار آلات این رشته بر خلاف باور عموم نسبت به خیلی از رشته های هنری و صنعتی در دسترس تر و به لحاظ حجم و فضای مورد نیاز کوچک تر و کم جا تر است .به طوری که بسیاری از افراد در اتاق منزل خود اقدام به انجام کار و فعالیت کرده اند.
بطور کلی رشته طلا و جواهر سازی کاربرد زیاد و مخاطب بیشتری نسبت به رشته های دیگر دارد و هنرجو براحتی فضای مناسبی برای بهره گیری از خلاقیت خود دارد. امروزه طلا و جواهر سازی یکی از پردرآمدترین مشاغل به شمار می آید که میتوانید با گذراندن دوره های آموزشی و دارا بودن مقداری خلاقیت در منزل نیز از این طریق کسب درآمد نمائید. ابزار شناسی جزو دورههای مقدماتی و عمومی رشته های طلا و جواهر سازی است که لازم است تا هر فردی که میخواهد به دنیای ساخت طلا و جواهر وارد شود آن را شناخته و با ابزارهای کاربردی و گوناگون آشنا شود.
ابزارهای کاربردی طلا و جواهر سازی که برای شروع این هنر به آنها نیاز دارید عبارتند از:
چرخ نورد (Rolling-Machine)
چرخ نورد دستگاهی است که دارای دو غلطک بوده و جهت تخت و باریک کردن ضخامت فلز از آن استفاده می.شود. این دستگاه دارای دو نوع برقی و دستی میباشد و برای تغییر شکل شمش به مفتول به کار می رود.
نورد کردن یک فرایند تغییر شکل بر روی شمش طلا و نقره به شمار می آید و جزو مراحلی است. که هر طلا ساز باید در ساخت زیور از آن استفاده نماید چرخ نورد ضخامت فلز را کاهش داده و آن را در اندازه دلخواه و مناسب برای طلا ساز در میآورد چرخ نورد دارای غلطکهایی از جنس فولاد است که با استفاده طولانی مدت خراب نمی شود و سالها می توان از آن استفاده کرد.
کار با دستگاه نورد
نورد مقتول شمش از یک طرف بین غلطکهای نورد وارد میشود . فاصله غلطکها بایستی به اندازه ای باشد که بتوانند شمش را با اصطکاک به وجود آمده نگه دارند .در چرخ نورد دستی در صورت لزوم با تمام قوا اهرم دستی چرخانده می شود این در حالیست که شمش با یک دست به طرف غلطکهای نورد فشار داده میشود و با دست دیگر اهرم دستی را آن قدر می چرخانند تا غلطک های نورد آن را بگیرند . اکنون میتوان با شدت غلطکهای نورد را به حرکت در آورد. بدین ترتیب فلز از میان دستگاه نورد عبور کرده و می توان در طرف دیگر آن را مجددا دریافت نمود.
در چرخ نورد برقی نیاز به چرخاندن دسته نورد نیست و غلطکها به صورت اتوماتیک شروع به چرخیدن مینمایند جلو و عقب رفتن غلطکها توسط یک اهرم دیگر انجام میگیرد که شما میتوانید با چرخاندن کلید به سمت راست و چپ محور چرخیدن را تغییر دهید.
نکات مهم جهت مراقبت از دستگاه چرخ نورد
- از نورد کردن مواد سخت و شکننده مانند اجزاء فولادی سخت شده و یا فلزی، که دارای پوسته سوخته شده است پرهیز گردد.
- باقیمانده های بوراکس هر گونه (اسید) از قطعات پاک شوند.
- مواد قبل از نورد خوب خشک شوند.
- غلطکهای نورد به طور یکنواخت مورد استفاده قرار گیرند تا تنها در وسط ساییده نشوند.
سندانچه (Anvil)
سندان یا سندانچه وسیله ای است که شمش با ورق نقره یا طلا را روی آن قرار داده و چکش کاری می کنند.
کولیس دیجیتال (Digital Caliper)
کولیس دیجیتال وسیله ای جهت اندازه گیری است که میتوان د اعداد را روی صفحه نمایش نشان داده تا خواندن اعداد با سهولت بیشتری انجام گیرد کولیس دارای دقت بیشتری نسبت به خط کش بوده و مقیاسهای دقیق تری را به کاربر میدهد.
کولیس ها معمولا از طریق باطری کار میکنند و تا زمانی که در حالت خاموش قرار نگیرد همچنان از باطری استفاده مینماید. پس به خاطر داشته باشید که با وجود اینکه شما چیزی روی صفحه کولیس نمیبینید ولی همچنان جریان برق از طریق باطری مصرف می گردد. جریان برق آن در حدود ۲۰ میکرو آمپر است. بعضی از مواقع وقتی که ولتاژ باطری خیلی کم شود کولیس دیگر کار نمی کند. کولیس های دیجیتال این قابلیت را دارند که یک سری از خروجی ها را با اتصال به کامپیوتر در اختیار قرار دهند. یک سری مبدل ها وجود دارند که می توان با استفاده از آنها خروجیها را وارد برنامه های آماری یا جداول و یا نرم افزارهای مشابه نمود. همانند کولیس های عقربه ای پیچی وجود دارد که می توان د کولیس را در حالت اندازه گیری ثابت نگه دارد و از حرکت آن جلوگیری نماید.
ترازو (Balance)
ترازو ابزاری جهت تعیین وزن اجسام میباشد که در جواهر سازی کاربرد فراوانی دارد. طلا و جواهر فروشان در موقع فروش محصول از تراز و استفاده می کنند که این نشانگر اهمیت ترازو در فروش محصول می باشد.ترازوی طلا کشی که به ترازو زرگری نیز معروف است در زمان توزین ، وزن طلای به کار رفته در اجسام را مشخص می نماید.ترازو زرگری به صورت رایج دارای دقت یک صدم گرم میباشد در فروشگاههای طلا فروشی مورد استفاده قرار میگیرد ولی در مواردی دارای دقت یک هزارم گرم است ، ترازوی طلا کشی با دقت یک هزارم بیشتر در زمان ساخت طلا مورد استفاده قرار می گیرد.
چکش (Hammer)
چکش وسیله ای است که معمولاً برای ضربه زدن به یک شیء بکار می رود. عمده استفاده چکش در طلا سازی بیشتر برای ضربه زدن روی مفتول یا صفحه و یا قلم ها در مخراج کاری می باشد. برخی از چکشها دارای دو قسمت است که یک سر آن پلاستیکی است که در هنگام کار به زیورآلات ضربه و خط وارد نکند و قسمت دیگر آن فلزی است که با آن می توان روی سمبه ضربه زد. چکش ها در ۴ نوع ،آهنی ،پلاستیکی تفلون و چوبی وجود دارند که دو نوع آهنی و پلاستیکی( ژلاتینی) در ساخت طلا کاربرد بیشتری دارد.چکش فلزی برای تخت و صاف کردن ورق و مفتول بکار می رود.
قسمت فلزی چکشهای آهنی را میتوان با دستگاه سنباده صیقل داد تا اثر ضربه روی کار بعدی باقی نماند. چکش پلاستیکی دارای دوسر پلاستیکی و ژلاتینی است و هیچ اثری روی طلا نمیگذارد. مدل را صاف کرده و تاثیر ضربه را روی کار نشان نمیدهد.
چکش قلم زنی حالت سه گوش دارد و برای ضربه مستمر روی سمبه به کار می رود. از این چکش برای جمع کردن دور نگینها مثل عقیق و فیروزه بیشتر به کار برده می شود. قسمت سر این چکشها از فولاد است و در مخراج کاری نیز کاربرد زیادی دارد. در هنگام استفاده از چکش دقت نمایید تا لبه چکش به کار ضربه وارد نکند.
چکش دامله کوب : از این نوع چکش برای دامله کردن سطح النگو استفاده می شود و به فلز قوس و فرم گرد میدهد این چکشها در اصل برای صافکاری ماشین به کار می رود.
فرز (Milling)
از فرز برای سوراخ کردن برخی قسمتهای زمینه کار از آن استفاده می شود.
دریل (Drill)
دریل از پر مصرف ترین و پرکاربردترین ابزارها در امور صنعتی حرفه ای و یا مصارف خانگی می باشد. وظیفه اصلی دریل ایجاد سوراخ با قطرهای مختلف در سطوح مختلف از جمله سطوح فلزی می باشد. در هنگام اره کاری قسمتهای بسته وسط طرح را میتوانید از طریق دریل دستی یا دریل برقی سوراخ نموده و طرح را خالی نمایید.
حدیده (Draw Plates)
حدیده صفحه ای است از جنس فولاد که در آن سوراخهایی در چند ردیف به شکل یکسان ایجاد شده و اندازه هر سوراخ از سوراخ دیگر کوچک تر است. برخی از ردیف ها در حدیده برای تولید مفتول گرد تعبیه شده است. برخی از حدیده ها دارای سوراخ هایی هستند که دارای شکلهای مربع مستطیل مثلث و چاقویی است که با توجه به نوع کاربرد آن میتوان از آنها استفاده کرد.
از حدیده برای باریک کردن مفتول طلا و نقره با قطرهای مختلف و به شکل استوانه به اندازه دلخواه به کار می رود. حدیده کشی بر این اساس است که یک مفتول یا سیم را که نوک آن نیز شده است از میان سوراخ های ریز تا درشت عبور میدهند کشیده میشود تا ضخامت و اندازه آن کاهش یافته و به اندازه دلخواه درآید. در هر بار حدیده کشی معمولا طلا ساز آن از موم برای سهولت در کشش مفتول استفاده می کنند.
بیشتر اوقات ذرات موم در هنگام حدیده کشی روی حدیده باقی می مانند که این امر کاملا طبیعی و عادی است . با توجه به میزان استفاده از حدیده می توانید در هر ماه یکبار آن را تمیز کرده و چون ذرات موم معمولا به فلز آغشته هستند آن ها را ذوب کرده و ذرات فلز چسبیده به حدیده را از آن جدا نمایید. معمولا ذرات موم با بنزین به راحتی شسته می شود. شما می توانید حدیده را بین دو فک یا گیره نگهدارنده روی میز ببندید البته می توان حدیده را موقع کار با هر دو دست نگه داشت ولی این عمل اطمینان شما را در هنگام کار بالا می برد.
کارگاه طلاسازی لئوپارد ، تولید کننده به روزترین طلا و جواهرات از قبیل حلقه ازدواج ، انواع انگشتر ، دستبند ، گوشواره ، گردنبند و طلا سفارشی می باشد . برای اطلاعات بیشتر با ما تماس حاصل فرمائید .