یکی از قدیمی ترین روش های جواهرسازی، ریخته گری توسط موم ( موم گمشده )است که به قرن سوم قبل از میلاد باز می گردد. فرآیند ریخته گری توسط موم ( موم گمشده ) که بارها در طول تاریخ بشر فراموش شده و دوباره کشف و مورد استفاده قرار گرفته است، امروزه هنوز برای ریخته گری آلیاژهای فلزی استفاده می شود.
گروه طراحی طلا و جواهر لئوپارد در این مقاله قصد دارد شما را با فرآیند ریخته گری آشنا کند .
فهرست مطالب صفحه
ریخته گری توسط موم چیست؟
ریخته‌گری توسط موم ( موم گمشده )، فرآیندی باستانی است که در آن آلیاژهای فلزی از قبیل انواع زیورآلات طلا و نقره ، با استفاده از مومی که بر روی آن طرح و نقشی ، پیاده سازی شده است به آن طرح تبدیل می‌شوند.
در طول سال‌ها، فرآیند ریخته‌گری با استفاده از موم ( موم گمشده ) فقط برای جواهرات طلا و نقره استفاده نشده است، بلکه برای ساخت انواع مجسمه‌های برنجی و برنزی نیز استفاده می‌شود.
همچنین، یکی از مزایای اصلی ریخته گری با استفاده از موم ( موم گمشده ) این است که می توانید همان مدل را هر چند بار که می خواهید و به میزان انبوه تکرار کنید. متداول ترین فلزات مورد استفاده برای این فرآیند نقره، طلا، برنج و برنز هستند .
ریخته گری توسط موم ( موم گمشده ) یکی از روش های تولید طلا و جواهر است !
روش های بافت مفتولی ، زنجیر بافی ، خم کاری و چکش کاری ، استفاده از دستگاه پرس و انواع قالب پرس ، استفاده از روش الکتروفرمینگ ، استفاده از متال تری دی پرینتر ، برش و لیزر کاری از جمله انواع دیگر روش های تولید انواع زیورآلات جواهر ، طلا و نقر می باشند .
فرآیند ریخته گری توسط موم ( موم گمشده ) برای جواهرات :
آیا علاقه مندید خودتان ریخته گری توسط موم را امتحان کنید؟
پس همراه ما مراحل ریخته گری طلا و نقره با موم را دنبال کنید :
1- استفاده از قالب های سیلیکونی
* موم هایی که با دست و ابزار تراشیده می شوند
* رزین های پرینت شده توسط چاپگرهای سه بعدی :
• در گذشته و قبل از استفاده انبوه از چاپگر های سه بعدی ، طلاسازان و جواهر سازان ، با هنر و مهارت و تجربه فلز طلا و یا نقره را ذوب می‌کردند و توسط فرایندهای :
چکش کاری
خم کاری
اره کاری
جوشکاری و لحیم کاری
حکاکی
یک جواهر منحصر به فرد و زیبا را با دست می ساختند . برای تولید انبوه ، از آن با مواد سیلیکونی قالب گیری می کردند که به آن به اصطلاح لاستیک گفته می شود .در مراحل بعدی توسط دستگاه تزریق موم یا به اصطلاح موم زن یا سماور موم زنی طلاسازی به داخل قالب ها موم تزریق می شود و در ادامه آنها را شاخه و گچ گیری می‌کنند که درباره آن صحبت خواهیم کرد .
• استفاده مستقیم از فلز طلا و نقره ، جدا از هزینه بر بودن ، نیاز به مهارت و تجربه بالا و ابزارهای مختلف جهت نورد کاری و چکش کاری و جوشکاری و سوهان کاری و اره کاری ، دارد .
روش آسان تر و ارزان تر ، استفاده از موم های مخصوص و تراشیدن و فرم دادن با ابزارهای دستی و ساده که انواع تیغ و قلم و سنباده می باشد به یک قطعه موم و پیاده سازی طرح و نقش بر روی آن می باشد .
بعد از ساختن موم مورد نظر ، باقی مراحل ریخته گری را انجام داده و زیورآلات مورد نظر را تولید می کنیم .
• استفاده از رزین حاصل از چاپگرهای سه بعدی : امروزه با استفاده روز افزون پرینترهای سه بعدی در صنعت طلا و جواهر می توان زیورآلات مورد نظر خود را با نرم افزار های طراحی سه بعدی طلا و جواهر از قبیل ماتریکس ، طراحی و سپس توسط تری دی پرینتر و با استفاده از رزین با قابلیت ریخته گری مستقیم ، چاپ و سپس ریخته گری کرد و جواهر مورد نظر را تولید کرد .
توجه : رزین باقابلیت ریخته گری مستقیم به انواع رزین های تری دی پرینتر گفته می‌شود که در هنگام پختن گچ ریخته گری ، به طور کامل سوخته و هیچ خاکستری در گچ به جا نمی گذارد .
۲- سنگ سوار کردن بر روی موم
برخی از مدل های طراحی شده طلا و جواهر توسط طراحان برای زرق و برق و زیبایی بیشتر به سنگ های مخصوص که در دمای ریخته گری آسیب نمی بینند ، مزین شده اند . این سنگ ها از انواع سنگ زیرکونیم با رنگ ها و تراش ها و سایزهای مختلف ، می باشند .
این سنگ ها توسط افرادی با تجربه و با مهارت بالا و توسط دستگاه سنگ سوار کن بر روی موم در قسمت هایی که از پیش حاضر شده اند قرار می گیرند و بعد از ریخته گری ، شما زیورآلات آماده و مزیین به سنگ را تولید کرده اید .
۳- مرحله شاخه کردن
موم های حاضر شده را بر روی موم مرکزی که به صورت لوله ای از جنس موم بر روی لاستیک کف سیلندر قرار دارد توسط هویه با زاویه ۴۵ درجه متصل می کنید . به این فرآیند شاخه کردن گفته می شود که شاخه کامل شده شبیه یک درختچه مومی می باشد .
۴- گچ گیری
بعد از فرایند شاخه کردن ، سیلندر مخصوص ریخته گری را بر روی شاخه و بر لاستیک کف سیلندر جا میزنیم و فیکس می کنیم و مخلوط گچ و آب را به آن اضافه می کنیم . شما میتوانید این فرآیند را توسط ماشین آلات اتومات گچ گیری انجام دهید و یا توسط یک هم زن ساده و دستگاه حباب گیر گچ انجام دهید .
برای اطلاعات کامل تر در رابطه با نسبت گچ و آب و نحوه حباب گیری به مقاله دستورالعمل گچ گیری مراجعه کنید .
۵- موم گیری
بعد از سپری شدن ۲ ساعت زمان از فرآینده گچ گیری ، سیلندر گچ گرفته شما آماده برای گذاشتن داخل کوره موم گیر می باشد .توجه کنید که موم گیری توسط کوره موم گیر باعث افزایش عمر کوره اصلی پخت گچ شما می شود .کوره های موم گیر به دو نوع موم گیر خشک و یا موم گیر خشک و بخار تقسیم می شوند . در کوره های موم گیر ، موم شاخه ریخته گری شما که گچ گرفته بودید ذوب شده و از آن خارج می شود . دمای این موم گیر ها می تواند تا ۳۰۰ درجه سانتی گراد باشد که باعث ذوب کامل و سوختن موم می‌شود و بخار آب با دمای بالا به خروج راحت تر موم از داخل گچ سیلندر کمک می کند . این فرآیند معمولا ۲ ساعت به طول می انجامد .
۶- پخت گچ
بعد از موم گیری ، سیلندرها را مستقیم داخل کوره پخت گچ که از قبل روشن شده و به حرارت هم سطح موم گیر رسیده است قرار دهید .کوره پخت گچ انواع مختلف با توانایی و کیفیت های مختلف دارد . کوره های مربوط به صنعت طلا و نقره و پلاتین سازی باید قابلیت تولید دمای یکنواخت داخل کوره تا ۱۰۰۰ درجه سانتی گراد را داشته باشد .
برای سوختن کامل رزین های تری دی پرینتر با قابلیت ریخته گری مستقیم ، باید از کوره های دقیق و گردان و با سیکل هوا رسانی استفاده کرد .در نظر داشته باشید اگر کوره پخت گچ شما ، دمای یکسان و دقیق را برای پخت گچ مهیا نکند ، شما در مرحله بعدی که ریخته گری است دچار مشکل خواهید شد و امکان اینکه زیورآلات تولید شده شما دارای نقص و خرابی باشد ، بسیار زیاد است .
برای اطلاعات بیشتر به مقاله سیکل پخت گچ در کوره مراجعه کنید .
۷- ریخته گری
بعد از کامل شدن مراحل پخت گچ ، اکنون سیلندر شما آماده برای مرحله ریخته گری است .
برای ریخته گری شما می توانید از دستگاه های ساده مانند :
• سانتریفیوژ که ارزان ترین دستگاه ریخته گری می باشد .
• دستگاه مکش که نیاز به پمپ قوی حداقل ۲۰ متر مکعب و ترجیحا ۴۰ متر مکعب
• دستگاههای حرفه ای ریخته گری کوچک رومیزی و یا ایستاده در انواع مختلف و با توانایی های مختلف ذوب و فشار تزریق و مکش و مجهز به گاز آرگون برای جلوگیری از اکسایش یا به اصطلاح سوختن بار مذاب طلا استفاده کنید .در ریخته گری توسط سانتریفیوژ شما باید سیلندر گچ طلا را داخل محفظه مربوطه فیکس کرده و فلز طلا و یا نقره را توسط سرپیک ذوب ( هوا گاز )، داخل بوته ذوب کرده و بعد پدال شروع چرخش را فشار داده تا مذاب توسط نیروی گریز از مرکز به داخل سیلندر تزریق شود .
در ریخته گری توسط مکش ، شما باید سیلندر را داخل دستگاه مکش جا زده ، پمپ خلأ هوای داخل محفظه سیلندر را تخلیه می کند و باعث کاهش شدید فشار هوای داخل محفظه سیلندر می‌شود و به خاطر فشار بالاتر محیط ، فلز مذاب طلا که شما داخل بوته مخصوص ریخته گری ذوب کرده اید و داخل دهانه ورودی گچ سیلندر میریزید به داخل گچ تزریق می شود .
در ریخته گری توسط دستگاه های اتومات ریخته گری ، شما فقط سیلندر را داخل محفظه مربوطه قرار می دهید و فلز طلای عیار شده خود را نیز در داخل محفظه بوته ذوب طلا قرار می دهید .
در این دستگاهها فرآیند ذوب و فشار محفظه ریخته گری و فشار تزریق مذاب طلا به صورت اتومات می باشد و قابلیت تنظیم دارد و همچنین این دستگاه ها با دارا بودن سیستم تزریق گاز آرگون در هنگام ذوب طلا ، این قابلیت را دارند که از ( اکسایش ) یا در اصطلاح عمومی سوختن بار طلا جلوگیری کنند و طلای شما بعد از ریخته گری سیاه نشده و نیاز کمتری به اسید کاری دارید و کسر طلای شما در ریخته گری را بسیار کاهش می دهد .
شما می توانید این دستگاه ها در ابعاد و توان های مختلف از گروه طراحی و تولید طلا و جواهر لئوپارد خریداری کنید .
۸- واتر جت
بعد از اتمام مرحله ریخته گری ، سیلندر را به مدت یک ساعت برای افت دما در دمای اتاق در گوشه ای بگذارید .
توجه : به هیچ عنوان سیلندر را بعد از ریخته گری بدون افت دما در آب نزنید . اینکار باعث انقباض سریع مذاب طلا ، شکن شدن ، ترک خوردن ، ریختن سنگ هایی که بر روی موم سوار کرده بودید و شکستن سنگ های روی موم سوار شده می گردد .
بعد از یک ساعت ، سیلندر را داخل سطل آب کرده تا گچ آن تا مقداری از سیلندر جدا شده و خنک شود تا بتوان توسط دستگاه واتر جت با فشار آب گچ را تا حد امکان از سطح فلز طلا شسته و همچنین گچ چسبیده شده به سیلندر را کامل شسته و سیلندر را برای استفاده در ریخته گری های بعدی حاضر کنید .
۹ – جدا کردن از شاخه
بعد از مرحله شستشو شاخه توسط واترجت ، اکنون قطعات ریخته گری شده را توسط ابزاری به نام کف چین با فک های قوی و متناسب با اندازه سردرجه های متصل شده با شاخه جدا کنید .
توجه داشته باشید که فک برش کف چین کاملا تخت و بدون شیار می‌باشد و باعث می شود که سردرجه به صورت کامل قطع شود . اما استفاده از سیم چین یا مفتول بر ، باعث می شود مقداری از سر درجه در قطعه ریخته گری شما متصل بماند و این کار باعث کسر بیشتر طلای شما در مراحل بعدی پوست و پرداخت و قالکاری خواهد شد .
۱۰- ذوغاب و بمبینگ
برای از بین بردن اکسید های حاصل از فرآیند ریخته گری قطعات ریخته گری را ذوغاب کرده . ذوغاب به محلول اسید سولفوریک ۱۰ درصد با آب مقطر گفته می شود که شما می بایست به مدت ۲ تا ۳ دقیق قطعات را در این محلول بجوشاند . یکی دیگر از فرایند های شیمیایی پولیش کردن ، بمبینگ نام دارد که در این فرایند سطح طلا به مقدار خیلی جزیی در محلول حل می‌شود و تمامی نقاط زیورآلات شما ، حتی نقاطی که غیر قابل دسترسی توسط ابزار تمیز خواهد شد .
برای اطلاع کامل از فرآیند بمبینگ به مقاله بمبینگ مراجعه کنید .
۱۱ – مگنت ( مگنوپولیش )
قطعه های ریخته گری شده و ذوغاب و یا بمبینگ شده از قبیل انواع
انگشتر طلا
آویز طلا
گوشواره طلا
دستبند طلا
و دیگر قطعات را داخل ظرف مگنت حاوی سوزن مگنت و ساچمه مگنت ریخته و آب تمیز و مایع مخصوص شوینده مگنت را به آن اضافه کنید و تنظیمات را برای چرخش در جهت عقربه های ساعت و عکس عقربه های ساعت در بازه های ۵ دقیقه ای و به مدت ۱ ساعت انجام دهید و کلید شروع را بزنید .
۱۲- جوشکاری ، سوهان کاری ، پوست و پرداخت
اکنون قطعه شما برای شروع فرآیند جوشکاری ، سوهان کاری ، پوست و پرداخت ، حاضر می باشد . اولین مرحله در صورت نیاز جوشکاری است و بعد از آن دوباره باید ذوغاب انجام شود .در ادامه محل اتصال سردرجه را با سوهان صاف کنید و با استفاده از کاغذ سنباده با زبری های متناسب ( ۱۰۰ / ۳۰۰/ ۶۰۰ / ۱۰۰۰ ) و سر فرز اقدام به پولیش کردن و پوست زدن سطح زیورآلات بنمایید .بعد از پوست زدن قطعه را میتوانید توسط انواع فرچه های متصل به موتور پرداخت پولیش کنید و به جلا برسانید .
بعد از انجام مرحله پولیش و فینیشینگ ، قطعات را با آلتراسونیک شستشو کامل دهید .
۱۳- آبکاری ، مینا کاری ، مخراج کاری
آخرین مرحله ، انجام فرآیند آبکاری ، مینا کاری و مخراجکاری می باشد .
شما برای آشنایی کامل میتوانید ، مقاله جداگانه هر کدام را مطالعه کنید .
در پایان گروه طراحی و تولید طلا و جواهر لئوپارد آرزوی موفقیت در تولید زیورآلات طلا و جواهر را برای شما دارد .
جواهرات لئوپارد کلیه خدمات ریخته گری طلا را با ارزان ترین قیمت، و بالاترین کیفیت انجام میدهد. اگر نیاز به خدمات ریخته گری طلا دارید حتما با مشاورین ما تماس بگیرید.
به روز ترین و جذاب ترین مطالب جواهرات را در جواهرات لئوپارد دنبال کنید.
1 دیدگاه در “آموزش ریخته گری موم گمشده (لاست واکس)”