آبکاری طلا (Gold plating) روشی است که در آن یک لایه نازک از طلا بر روی سطح هر فلز دیگر، اغلب مس یا نقره رسوب می کند. آبکاری طلا در حال حاضر، با دو روش صنعتی و مدرن توسط واکنش های شیمیایی یا الکتروشیمیایی انجام می شود. از روکش طلا در ساخت جواهرات استفاده می شود. ضخامت روکش طلا در جواهرات بر حسب میکرون (یا میکرو متر) ذکر میشود.
جسمی که روکش فلزی روی آن ایجاد می گردد، لازم است که رسانای جریان برق باشد. الکترولیت مورد استفاده برای آبکاری دارای یونهای آن فلزی است که قرار است لایه نازکی از آن روی شی قرار داده شوند.
فایده آب طلا در این است که از اکسید شدن فلزی همچون نقره (که فلز پایه انواع زیورآلات روکش شده است) جلوگیری کرده و درخشش آن را نیز افزایش می دهد. اگر بطور مداوم از طلا استفاده می کنید، بهتر است طلای کامل بخرید. اما اگر گهگاهی از آن زیورآلات طلا استفاده می کنید، اگر روکش طلا هم باشد، مشکلی بوجود نمیاید. البته اگر به جنس نیکل حساس هستید، مطمئن شوید که فلز اصلی انگشتر از نیکل نباشد.
فهرست مطالب صفحه
آبکاری طلا چیست؟
فرایند آبکاری معمولاً با فلزات گرانبها چون طلا و نقره و کروم جهت افزایش ارزش فلزات پایه مانند آهن و مس و غیره و همچنین ایجاد روکشی بسیار مناسب (در حدود میکرومتر) برای استفاده از خواص فلزات روکش کاربرد دارد. این خواص میتواند .رسانایی الکتریکی و جلوگیری از خوردگی باشد. فعل و انفعال بین فلزها با واسطههای محیطی موجب تجزیه و پوسیدگی آنها میشود .چون فلزها میل بازگشت به ترکیبات ثابت را دارند.
پوسیدگی فلز ممکن است به صورت شیمیایی و یا الکتروشیمیایی انجام پذیرد. طبیعت و میزان خوردگی به ویژگیهای آن فلز٬ محیط و حرارت وابسته است. روش های زیادی برای جلوگیری از خوردگی وجود دارد که یکی از آنها ایجاد روکشی مناسب برای فلزها میباشد و معمولترین روشهای روکش فلزها عبارتنداز: رنگین کردن فلزات ٬ لعاب کاری ٬ آبکاری با روکش پلاستیک٬ حفاظت کاتدیک و آبکاری با فلزات دیگر.
چرا زیورآلات طلا را آبکاری میکنند؟
به دلایلی آبکاری طلا در صنعت جواهرسازی بسیار مرسوم است، و فلز طلا را مجدد با آبکاری طلا میپوشانند. یکی از دلایل آبکاری تغییر رنگ زیورآلات میباشد، دلیل دیگر نیز درخشش مجدد زیورآلاتی است. چراکه به دلیل استفاده زیاد کهنه شده و درخشندگی خود را از دست میدهند. اما فرایند آبکاری طلا حتی بر روی طلاهای تازه تولید هم انجام میشود. چونکه طلای 24 عیار به دلیل نرمی و انعطاف در ساخت زیورآلات مناسب نیست، در صنعت طلا و جواهرسازی از طلا 18 عیار برای ساختن زیورآلات استفاده میشود. طلای 24 عیار چون خالص است، جلا و درخشندگی بیشتری دارد، به همین دلیل زیورآلات ساخته شده با طلای 18 عیار را برای افزایش درخشندگی و شفافیت با طلای 24 عیار آبکاری میکنند.
اصول آبکاری طلا
به طور کلی ترسیب فلز با استفاده از یک الکترولیت را میتوان به صورت واکنش زیر نشان داد:
فلز<——– الکترون) z + کاتیون فلزی)
ترسیب فلز با روشهای زیر انجام میشود:
– آبکاری الکتریکی
در امر آبکاری فلزات از جمله آبکاری طلا در این روش ترسیب گالوانیک یک فلز بر پایه واکنشهای الکتروشیمیایی صورت میگیرد. هنگام الکترولیز در سطح محدود الکترود / الکترولیت در نتیجه واکنشهای الکتروشیمیایی الکترونها یا دریافت میشوند (احیا) و یا واگذار میشوند (اکسیداسیون). برای اینکه واکنشها در جهت واحد مورد نظر ادامه یابند لازم است به طور مداوم از منبع جریان خارجی استفاده شود.
واکنشهای مشخص در آند و کاتد همچنین در الکترولیت همیشه به صورت همزمان صورت میگیرند. محلول الکترولیت باید شامل یونهای فلز رسوبکننده باشد و چون یونهای فلزها دارای بار مثبت می باشند به علت جذب بارهای مخالف تمایل به حرکت در جهت الکترود یا قطبی که دارای الکترون اضافی میباشد (قطب منفی یاکاتد) را دارند. قطب مخالف که کمبود الکترون دارد قطب مثبت یا آند نامیده میشود. به طور کلی سیکل معمول پوششدهی را میتوان به صورت زیر در نظرگرفت:
– یک اتم در آند یک یا چند الکترون از دست میدهد و در محلول پوششدهی به صورت یون مثبت در میآید.
– یون مثبت به طرف کاتد یعنی محل تجمع الکترونها جذب شده و در جهت آن حرکت میکند.
– این یون الکترونهای از دست داده را در کاتد به دست آورده و پس از تبدیل به اتم به صورت جزیی از فلز رسوب میکند.
– قوانین فارادی
قوانین فارادی که اساس آبکاری الکتریکی فلزها از جمله آبکاری طلا را تشکیل میدهند نسبت بین انرژی الکتریکی و مقدار عناصر جا به جا شده در الکترودها را نشان میدهند.
قانون اول: مقدار موادی که برروی یک الکترود ترسیب میشود مستقیماً با مقدار الکتریسیتهای که از الکترولیت عبور میکند متناسب است.
قانون دوم: مقدار مواد ترسیب شده با استفاده از الکترولیتهای مختلف توسط مقدارالکتریسیته یکسان به صورت جرمهایی با اکیوالان مساوی از آنهاست.
بر اساس این قوانین مشخص شده است که ۹۶۵۰۰ کولن الکتریسیته (یک کولن برابر استبا جریان یک آمپر در یک ثانیه) لازم است تا یک اکیوالان گرم از یک عنصر را رسوب دهد یا حل کند.
– آبکاری بدون استفاده از منبع جریان خارجی
هنگام ترسیب فلز بدون استفاده از منبع جریان خارجی الکترونهای لازم برای احیای یونهای فلزی توسط واکنشهای الکتروشیمیایی تامین میشوند. بر این اساس امکان وجود دارد:
– ترسیب فلز به روش تبادل بار (تغییر مکان) یا فرایند غوطهوری
– ترسیب فلز به روش اتصال
– روش احیا
– آماده سازی قطعات برای آبکاری
– سمبادهکاری و صیقلکاری
– چربیزدایی
– پرداخت
– آبکشی٬ خنثیسازی٬ آبکشی اسیدی٬ خشک کردن
انواع آبکاری طلا
برای روکش آب طلا روش هایی زیر انجام می گردد:
- آبکاری سیانیدی طلا :
آبکاری تزئینی نام دیگر این روش بسیار رایج است. در صنایعی همچون، طلا و زیورآلات ، لوستر ، شیرآلات و ساعت سازی و بسیاری از وسیله های تزئینی دیگر کاربرد دارد. همچنین شامل طیف رنگی متنوع از جمله، زرد، سبز، سفید، رزگُلد، شامپاین، صورتی و قرمز میباشد.
- آبکاری آلیاژی طلا
از روش های متداول برای افزایش مقاومت فلزات دیگر در مقابل سایش و خوردگی ناشی از تاثیرات جوی میباشد. در این روش اکسید طلایی روی اجسام مختلف قرار گرفته و سبب افزایش مقاومت آنها میشود. این روش در صنایع پزشکی، دندان پزشکی و مصارف صنعتی و هواپیمایی کاربرد دارد. البته گاهی برای لحیم کاری و جوشکاری نیز استفاده میشود.
- آبکاری اسیدی طلا
این روش ثبات قابل توجهی داشته و طیف رنگ های بنفش، زرد، پرتقالی و سبزی را ارائه می دهد. به همین دلیل طرفداران زیادی دارد. این روش با PH اسیدی در وان آبکاری انجام می شود. به دلیل پوشش بالا یکی از مهمترین روش های آبکاری طلا است.
- آبکاری سولفیدی طلا
این روش ضخامت زیادی در هر دقیقه روی فلز ایجاد می کند ( حدود ۸ میکرون در دقیقه). همین امر سبب پوشش ضخیم و جلوه ای منحصر به فرد بر روی قطعات فلزی می شود.
جواهرات لئوپارد کلیه خدمات آبکاری طلا را با ارزان ترین قیمت، و بالاترین کیفیت انجام میدهد. اگر نیاز به خدمات آبکاری طلا دارید حتما با مشاورین ما تماس بگیرید.
به روز ترین و جذاب ترین مطالب جواهرات را در جواهرات لئوپارد دنبال کنید.
2 دیدگاه در “آشنایی با آبکاری طلا”